Ven

Henry Ford - một người Mỹ ảnh hưởng nhất mọi thời đại

Henry Ford không chỉ đổi mới ngành công nghiệp ôtô, mà còn là người có tác động đến ngành kinh tế thế kỷ 20 khi kết hợp được sản xuất hàng loạt với lương cao nhưng vẫn có những sản phẩm tốt với giá thành thấp.

Henry Ford, người sáng lập tập đoàn Ford, được xem như "cha đẻ của ngành công nghiệp ôtô hiện đại". Ảnh: Hartsook.

Time số ra ngày 14/1/1935 đã sử dụng hình ảnh của Henry Ford làm trang bìa. Năm nay, khi xây dựng danh sách 100 nhân vật thế giới có tầm ảnh hưởng nhất mọi thời đại, tạp chí này một lần nữa xướng tên ông. Nếu tính riêng trong danh sách 20 người Mỹ có tầm ảnh hưởng nhất mọi thời đại, Henry Ford đứng thứ 8. Theo số liệu từ danh sách tỷ phú do tạp chí Forbes đưa ra hồi tháng 2/2008, tổng tài sản của Henry Ford đạt 188,1 tỷ USD.

Trong danh sách 20 người Mỹ này, còn có tên Steve Jobs, cố CEO của công ty Apple. Phần đông còn lại là các chính khách như George Washington, Thomas Jefferson, Abraham Lincoln, Franklin D. Roosevelt,... và những nhà phát minh vĩ đại của thế kỷ 20 gồm Alexander G. Bell, Thomas Edison, anh em nhà Wright, Albert Einstein,...

Sinh ngày 30/7/1863 tại Dearborn, Michigan (Mỹ), Henry Ford không chỉ được biết đến như một nhà sáng chế và người sáng lập thương hiệu ôtô Ford, ông còn là kỹ sư và doanh nhân đưa nhiều cải cách vào lao động. Ông không phải là người đã phát minh ôtô, nhưng luôn được xem là nhân vật đã góp phần tạo ra một thế giới hiện đại, người đã thay đổi các phương thức giao thông và vận tải, đem sản xuất dây chuyền lắp ráp vào ngành ôtô. Lee Iacocca, một trong các nhân viên tại Ford trong những năm 40 của thế kỷ trước nhận xét rằng Henry Ford thực sự là một thiên tài dù ông có đôi chút lập dị, và những ảnh hưởng của ông đến lịch sử là không thể chối cãi. Henry Ford mất ngày 7/4/1947 ở tuổi 83, tại quê nhà Dearborn, Michigan (Mỹ).

Henry Ford và vợ trên mẫu xe hơi đầu tiên của ông. Hai người có với nhau một người con trai tên Edsel B. Ford. Năm 1919, Edsel trở thành Chủ tịch của Ford Motor, tuy nhiên ông mất năm 49 tuổi.

Ngay từ thuở nhỏ, Ford đã yêu thích việc lắp ráp máy móc. Công việc tại nông trại của gia đình và trong một cửa hàng máy tại Detroit giúp ông kiếm đủ tiền để theo đuổi đam mê cơ khí của mình. Năm 1896, Henry Ford lắp thành công mẫu xe kéo không dùng sức ngựa, và sau đó bán đi để có tiền phát triển thêm sản phẩm này.

Năm 1901, Ford được mời về làm kỹ sư tại công ty Edison Illuminating và sau đó được giới thiệu với thiên tài Thomas Edison. Chính sự động viên và ủng hộ của Edison đã giúp Henry có thêm động lực để nghiên cứu và phát triển công việc về sau. Năm 1903, Ford thành lập công ty Ford Motor với tuyên bố: "Tôi sẽ tạo ra xe hơi cho tất cả mọi người", số vốn ban đầu là 28.000 USD. Vào năm 1905, khi các ngân hàng đầu tư cho công ty của ông cho rằng cách tốt nhất để gia tăng lợi nhuận là chế tạo xe cho người giàu, thì Ford khẳng định những công nhân lắp ráp xe hơi cũng phải có tiền để mua xe cho riêng mình.

Henry Ford (ngoài cùng bên trái) đứng cạnh Thomas Edison (giữa) và Harvey Firestone. Ft. Myers năm 1929. Ảnh: Thư viện Herbert Hoover

Tháng 10/1908, lời nói của Henry Ford thành hiện thực khi cho ra mắt mẫu xe hơi Model T với giá 950 USD, và sau 19 năm bán ra, giá của sản phẩm chỉ còn 280 USD. Gần 15,5 triệu xe đã bán hết trên thị trường Mỹ thời bấy giờ. Model T đã mở ra thời kỳ xe hơi khi tiếp cận được với phần đông khách hàng chứ không tập trung vào giới nhà giàu như các mẫu xe trước đây.

Năm 1914, nhà máy của Ford Motor tại Michigan (Mỹ) đã áp dụng công nghệ đột phá vào sản xuất, cho phép tạo ra một bộ khung xe hoàn chỉnh chỉ sau 93 phút, trong khi công việc này trước đây chiếm tới 728 phút. Cùng với việc phân chia các khâu lắp ráp, chuyên biệt lao động và đảm bảo tốt về kỹ thuật cũng như vận hành của sản phẩm, công ty của ông nhanh chóng nhận được nhiều đơn đặt hàng và doanh số tăng đáng kể.

Dây chuyền sản xuất tại nhà máy Ford Motor.

Cũng trong năm này, Ford trả lương công nhân 5 USD một ngày, cao hơn gần gấp đôi so với các công ty khác, đồng thời giảm giờ làm từ 9 xuống còn 8 tiếng. Những cải tiến của Ford đã đẩy mạnh thời kỳ cách mạng công nghiệp tại Mỹ, và giúp ông trở thành một trong những nhân vật nổi tiếng nhất thế giới.

Sự ra đời của dòng xe hơi giá rẻ Model T đánh dấu nhiều biến chuyển trong xã hội Mỹ. Khi số người sở hữu xe ngày càng tăng thì cũng là lúc giai cấp trung lưu được hình thành: những cư dân ngoại ô sở hữu mức lương cao, phương tiện đi lại cá nhân và có nhiều thời gian hơn để sử dụng đồng tiền mình làm ra. Các khu ngoại thành cũng trở nên phát triển hơn, và hệ thống đường cao tốc quốc gia cũng bắt đầu hình thành từ thời điểm này.

Năm 1921, sản phẩm của Ford Motor chiếm 55% tổng lượng xe hơi đầu ra trên toàn nước Mỹ. Tuy nhiên, thời kỳ sau đó không còn khả quan khi Ford để đối thủ General Motors vượt qua mình, trở thành công ty sản xe hơi hàng đầu của Mỹ. Nhưng nếu xét về những ảnh hưởng đối với ngành công nghiệp ôtô và vận tải, thì Henry Ford vẫn là người được nhắc đến đầu tiên.

Anh Quân